Η Ιστορία του σκακιού

Η λέξη σκάκι προέρχεται από την ιταλική scacco η οποιά τελικά προέρχεται από τα περσικά (βλέπε σαχ και σάχης).

Γενικά

Η ιστορία του παιγνιδιού αυτού χάνεται στα βάθη των αιώνων. Παιχνίδια σχετιζόμενα με το σκάκι παίζονταν ήδη από την μακρινή αρχαιότητα, στην περιοχή από την Ελλάδα και την Αίγυπτο ως και την Κίνα. Όλες οι χώρες που βρίσκονται σε αυτήν την περιοχή διεκδικούν την καταγωγή του παιχνιδιού. Ένα τέτοιο παιχνίδι είχε φτάσει και στους Κέλτες ήδη πριν την Ρωμαϊκή κατάκτηση.

Παρά ταύτα δεν έχει μέχρι σήμερα καθορισθεί ούτε ο εφευρέτης του, ούτε ο χρόνος της εμφάνισής του. Πολλές, περισσότερο θεωρίες, έχουν αναπτυχθεί ως προς τη αρχική μορφή του που παιζόταν στις Ινδίες πριν περίπου 15 - 20 αιώνες, δηλαδή γύρω στην ελληνιστική περίοδο. Τότε το παιγνίδι αυτό φέρονταν με την ονομασία τσατουράγκα που σημαίνει τετραπλή σύνθεση, δηλαδή παιγνίδι με τα τέσσερα όπλα των αρχαίων Ινδών: τους ελέφαντες, το ιππικό, τα άρματα και το πεζικό, που παίζονταν από τέσσερα άτομα και όχι από δύο, κατέχοντας καθένας παίκτης από μία γωνία της σκακιέρας.

Απ΄ όλες όμως τις διάφορες θεωρίες που έχουν αναπτυχθεί επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι το σκάκι τελικά προήλθε από την Ινδία και συγκεκριμένα εφευρέτης του είναι ο βραχμάνος Σίσσα σε εποχή όμως απροσδιόριστη. Τούτο βασίζεται κυρίως στην σπουδαία εκείνη παράδοση με τον διπλασιασμό των σπόρων.

Το αίτημα του Σίσσα

Σύμφωνα με την παράδοση αυτή όταν κάποτε ο ηγεμόνας της περιοχής που ζούσε ο βραχμάνος Σίσσα κάλεσε αυτόν για να επιδείξει το παιγνίδι που είχε εφεύρει τόσο πολύ γοητεύτηκε απ΄ αυτό που ρώτησε τον Σίσσα τι θα ήθελε ως ανταμοιβή. Τότε ο σοφός εκείνος ζήτησε τόσους κόκκους σιτάρι όσους θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στα 64 τετράγωνα της σκακιέρας βάζοντας στο πρώτο ένα κόκκο, στο δεύτερο δύο, στο τρίτο τέσσερις, στο τέταρτο οκτώ κ.λπ, διπλασιάζοντας έτσι κάθε φορά στο επόμενο τετράγωνο.
Ο ηγεμόνας κρίνοντας το αίτημα ασήμαντο τον ξαναρώτησε για κάτι σοβαρότερο. Στην επιμονή όμως του Σίσα ο ηγεμόνας διέταξε ν΄ αδειάσουν μια φορτωσιά καμήλας σιτάρι δίπλα του. Η έκπληξή του όμως υπήρξε μεγάλη όταν ο θησαυροφύλακάς του και προϊστάμενος των αποθηκών του ανέφερε ότι όχι μόνο το σιτάρι της ηγεμονίας, αλλά και όλων των γύρω ηγεμονιών να συγκεντρωθεί δεν φθάνει να ικανοποιήσει το αίτημα του Σίσσα.

Πράγματι το σιτάρι που χρειάζονταν ανέρχονταν σε 18.446.744.073.709.551.615 κόκκους, που αυτοί εκπεφρασμένοι σε βάρος, έχοντας υπόψη το βάρος ενός κόκκου ίσο με 0, 053 γραμμάρια, ισοδυναμούσαν στη τεράστια ποσότητα των 977.677.436.907 τόνων!

Το σκάκι είχε ήδη αποκτήσει την τελική σύγχρονή του μορφή στην δυτική Ευρώπη τον 15ο αιώνα. Οι μεταβολές των κανόνων τους τελευταίους πέντε αιώνες έχουν γενικά να κάνουν με την διαιτησία των αγώνων και όχι με το ίδιο το παιχνίδι.

Πολύ αρχαιότερα στο Βυζάντιο παιζόταν μια παραλλαγή του παιχνιδιού, το γνωστό ζατρίκιον. Το παιχνίδι αυτό πιθανότατα ήρθε κατευθείαν από τους Πέρσες. Μάλιστα η λέξη ζατρίκιον ετυμολογείται από την αρχαία περσικη shatranj που σημαίνει "βασιλικό παιχνίδι" (αυτό λογικά ερμηνεύεται από τον ιδιαίτερο ρόλο του βασιλιά στο παιχνίδι και όχι "επειδή παιζόταν από βασιλιάδες").

Παρόλο που το ζατρίκιο είναι πολύ αρχαιότερο από το σκάκι στην υπόλοιπη Ευρώπη, δεν είναι ο άμεσος πρόγονος του σύγχρονου σκακιού. Ο άμεσος πρόγονος του σκακιού ήρθε στην δυτική Ευρώπη από τους Άραβες. Οι Άραβες με την σειρά τους είχαν πάρει το παιχνίδι επίσης από τους Πέρσες.

Παλιότερα πολύ δημοφιλής ήταν η θεωρία ότι το σκάκι γενικά κατάγεται από ένα ινδικό παιχνίδι, το τσατούραγκα (chaturanga) περίπου το 600 μ.Χ., αλλά οι αποδείξεις θεωρούνται πια αδύναμες. Ακόμα και έτσι η Ινδία είναι πολύ δημοφιλής υπόθεση για την καταγωγή του σκακιού.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι από το αραβικό σκάκι οι κινήσεις του ίππου, του πύργου, του βασιλιά και σε μεγάλο βαθμό των πιονιών παραμένουν αναλλοίωτες. Οι Άραβες κατασκεύαζαν επίσης και σκακιστικά προβλήματα. Κάποια, χάρις στην παραπάνω ομοιότητα, διατηρούν αναλλοίωτη την λειτουργικότητά τους, όπως στο παράδειγμα,

(αλλά η λύση 1.Ιη5+ Π:η5 2.Πζ6+ Ρ:ζ6 3.Πδ6# δεν έχει τα χαρακτηριστικά που είναι επιθυμητά στην εποχή μας). Οι βασικές μεταβολές που υπέστη το σκάκι είναι η κίνηση της βασίλισσας (η οποία στο σύγχρονο σκάκι έγινε πανίσχυρη), η κίνηση του αξιωματικού, η δυνατότητα των πιονιών να κινηθούν κατά δύο τετράγωνα στην πρώτη τους κίνηση, καθώς και το ροκέ.

Ο πύργος αρχικά συμβόλιζε τα άρματα, αλλά με κάποιον τρόπο φαίνεται να συνδέθηκε και με τους πολιορκητικούς πύργους.


Πηγή: http://el.wikipedia.org//

Tweet

Το σκάκι ως … μέτρηση εξυπνάδας!

Είναι πλέον γνωστό ότι για την επίλυση ενός προβλήματος δεν χρησιμοποιούμε όλο μας τον εγκέφαλο, αλλά μόνο ένα συγκεκριμένο τμήμα του, αυτό που χρειάζεται κάθε φορά ανάλογα με τον τύπο του προβλήματος. Με ανάλογο τρόπο η νοημοσύνη μας δεν είναι μία, αλλά είναι πολύμορφη. Βασισμένος στα αποτελέσματα των μελετών για τον εγκέφαλο ο Χάουαρντ Γκάρντνερ, ψυχολόγος στο Χάρβαρντ, διαίρεσε τη νοημοσύνη σε εφτά είδη, το καθένα από τα οποία αντιστοιχεί σε εφτά διαφορετικά πεδία της ανθρώπινης δραστηριότητας:


Γλωσσικολεκτική.
Λογικομαθηματική.
Μουσική.
Σωματική ή Κιναισθητική.
Χωρική
Ενδοπροσωπική.
Διαπροσωπική ή κοινωνική.


Οι δύο πρώτες είναι σημαντικές στο σχολείο, οι επόμενες τρεις στην τέχνη και οι δύο τελευταίες στη συναισθηματική νοημοσύνη. Ο καθένας από μας μπορεί να είναι λιγότερο ή περισσότερο ευφυής σε κάποιον από αυτούς τους τομείς, αλλά αν έχει θέληση, μπορεί να βελτιωθεί αισθητά σε όλους.
Ποιες από αυτές είναι σημαντικές στην ενασχόληση με το σκάκι; Σίγουρα η λογικομαθηματική. Είναι η ικανότητα να αναλύει κάποιος λογικά τα προβλήματα, να κάνει μαθηματικές πράξεις και να σκέφτεται τα γεγονότα με επιστημονικό τρόπο. Ιδιαίτερα προικισμένοι σ' αυτό είναι οι μαθηματικοί και οι επιστήμονες. Στον εγκέφαλο υπάρχουν δύο περιοχές ειδικευμένες στα μαθηματικά. Η μία αισθάνεται τις ποσότητες με οπτικοχωρικό τρόπο και μας βοηθά να υπολογίζουμε με το μάτι, ότι π.χ. το ένα κτίριο είναι ψηλότερο από το άλλο. Αυτός ο τύπος νοημοσύνης εντοπίζεται στον αριστερό και δεξιό βρεγματικό λοβό. Είναι σημαντική για τον έλεγχο των δακτύλων και την οπτικοχωρική αναπαράσταση της πραγματικότητας. Η άλλη περιοχή "διαβάζει" τους αριθμούς και τα σύμβολα με "γλωσσικό τρόπο". Αυτή η περιοχή είναι που βοηθά τους σκακιστές να παίζουν ‘τυφλό σκάκι’.

Γνωρίζατε ότι ο Κασπάροβ απέφευγε να παίζει τυφλό σκάκι, γιατί, όπως ο ίδιος λέει, το αποκαλούσε χάσιμο χρόνου και ενέργειας; Ίσως τελικά να μην ήτανε τόσο ‘έξυπνος’ όσο οι υπόλοιποι σκακιστές. Είναι γεγονός όμως, ότι όλοι οι κορυφαίοι παίχτες μπορούν να παίξουν τυφλό σκάκι σε πολύ υψηλό επίπεδο. Μάλιστα αν δεν γνωρίζει κάποιος ότι η παρτίδα παίχτηκε με τους κανόνες του τυφλού σκακιού, δεν βρίσκει και πολλές διαφορές από μια κανονική παρτίδα τέτοιων παιχτών! Για να πεισθείτε μπορείτε να παρακολουθήσετε το ηλεκτρονικό τουρνουά τυφλού σκακιού ( Amber blindfold and rapid tournament ) που γίνεται κάθε χρόνο περίπου την άνοιξη στο Μονακό της Γαλλίας.

Επίσης η χωρική νοημοσύνη είναι εκείνη που μας βοηθάει να αναγνωρίζουμε, να παρεμβαίνουμε και να προσανατολιζόμαστε στο χώρο. Είναι απαραίτητη στους ναυτικούς, στους πιλότους και φυσικά στους σκακιστές. Είναι πιο αναπτυγμένη σε όσους έχουν καλή οπτική μνήμη και ικανότητα να θυμούνται τις διαστάσεις και τα σχήματα των αντικειμένων.
Η ενδοπροσωπική είναι η ικανότητα να καταλαβαίνουμε τον εαυτό μας, τις επιθυμίες, τους φόβους, τις διαθέσεις μας και να χρησιμοποιούμε αυτές τις πληροφορίες για να ρυθμίζουμε τη ζωή μας. Είναι ένα από τα πιο παραμελημένα ήδη νοημοσύνης. Η ικανότητα να αποφασίζουμε σωστά, να παίρνουμε δηλαδή τις καλύτερες αποφάσεις όταν διαθέτουμε πολλές επιλογές είναι καίριας σημασίας για το σκάκι και για την ζωή. Επίσης ποιοι θέλουμε να είμαστε, ποιο επάγγελμα να διαλέξουμε, ποιον να παντρευτούμε…
Τέλος η διαπροσωπική ή κοινωνική είναι η ικανότητα να καταλαβαίνουμε τις προθέσεις ή τις επιθυμίες των άλλων και να συνεργαζόμαστε αποτελεσματικά μαζί τους. Οι πωλητές, οι εκπαιδευτικοί, οι πολιτικοί ηγέτες και οι ηθοποιοί χρειάζονται ιδιαίτερα αναπτυγμένη διαπροσωπική νοημοσύνη. Αυτή συνδέεται άμεσα με την ενδοπροσωπική γιατί μόνο γνωρίζοντας τον εαυτό μας και τα συναισθήματά μας μπορούμε να κατανοήσουμε τον κόσμο που μας περιβάλλει. Δεν θα μπορούσαμε να παίξουμε καλό σκάκι αν δεν μαντεύαμε ούτε μια κίνηση του αντίπαλού μας. Χωρίς να μαντεύουμε τις κινήσεις του αντίπαλού μας δεν μπορούμε να προετοιμάσουμε σωστά την άμυνά μας ή την επίθεσή μας, αφού θα βρισκόμασταν συνέχεια προ εκπλήξεων.
Η ικανότητα του εγκεφάλου να μαθαίνει δε σταματάει ποτέ, αν και μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της ζωής. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την πεποίθηση ότι η νοημοσύνη είναι γενετικά προκαθορισμένη και αμετάβλητη.
Με τα νέα αυτά δεδομένα λοιπόν βλέπουμε ότι τα τεστ ευφυΐας, που υπάρχουν, δεν μπορούν να δώσουν μια σφαιρική εικόνα του εξεταζομένου, καθώς δεν ελέγχουν όλο το πεδίο της νοητικής του απόδοσης. Κατά συνέπεια φαίνεται πώς τα τεστ αυτά εξετάζουν μόνο τα δύο πρώτα είδη της νοημοσύνης, αφήνοντας τα υπόλοιπα στην άκρη. Μήπως λοιπόν θα πρέπει να θεωρείται έξυπνος όποιος παίζει λογικό σκάκι, οποίος γνωρίζει ακριβώς την θέση των κομματιών χωρίς να βλέπει την σκακιέρα, οποίος μπορεί να τιθασεύει τον εαυτό του ώστε να μην παρασύρεται από τις προκλήσεις ή οποίος μπορεί να μαντεύει τις προθέσεις του αντίπαλου του και γενικότερα των συνάνθρωπων μας;

Πηγή: http://kesaris.blogspot.gr//

Tweet